گیج دما یک ابزار دقیق برای نمایش دمای سیستم های صنعتی و مکانیکی است. این وسیله به شما کمک می کند بفهمید حرارت یک فرآیند در لحظه چقدر است و آیا در محدوده درست خود قرار دارد یا خیر. شما گیج دما را روی موتور خودرو، دیگ های بخار، خطوط تولید و هر سیستمی که کنترل دما در آن اهمیت دارد، مشاهده می کنید.
گیج های دما در مدل های مختلفی ساخته می شوند که هر کدام برای شرایط خاصی طراحی شده اند. برخی از آنها مکانیکی هستند و برای کار کردن به هیچ منبع برقی نیاز ندارند. مدل های دیگر، الکتریکی یا دیجیتال هستند که دما را با دقت بسیار بالاتری روی یک نمایشگر عددی نشان می دهند.
این نوع گیج ها در فرآیندهای حساس صنعتی مثل داروسازی یا صنایع غذایی استفاده می شوند. به منظور انتخاب گیج دما متناسب با شرایط کاری و نیاز صنعتی خود، می توانید از راهنمایی کارشناسان «نوین صنعت شاپ» بهره مند شوید.
- جنس بدنه استنلس استیل 304
- سنسور از آلیاژ استنلس استیل 316
- عقربه آلومینیومی قابل تنظیم micro-adjustable
- رزوه اسلایدر قابل تنظیم
- جنس بدنه استنلس استیل 304
- سنسور از آلیاژ استنلس استیل 316
- عقربه آلومینیومی قابل تنظیم micro-adjustable
گیج دما چیست؟
گیج دما ابزاری است که از آن برای اندازه گیری و نمایش دمای گازها یا مایعات در انواع سیستم های صنعتی و آزمایشگاهی استفاده می شود. این وسیله از یک حسگر داخلی، سیستمی جهت انتقال تغییرات فیزیکی یا الکتریکی و صفحه نمایشی جهت خواندن عدد دما تشکیل شده است. فارغ از سادگی ظاهری، بخش های داخلی هر گیج مبتنی بر تکنولوژی پیشرفته ای طراحی می شود تا با کمترین انحراف و خطا کار کند.
برای مثال در مدل های مکانیکی، لوله بوردون نقش حسگر اصلی را دارد که با تغییر فشار ناشی از دما، باعث حرکت عقربه می شود. در نوع الکترونیکی، حسگر RTD یا ترموکوپل تغییرات دما را به سیگنال قابل پردازش تبدیل کرده و نمایش دهنده دیجیتال آن را نشان می دهد. ساختار مقاوم بدنه، جنس خاص شیشه یا پلی کربنات ضد ضربه و نوع مواد آب بندی در گیج های تخصصی صنعتی تضمین کننده دوام و دقت طولانی مدت در محیط هایی با رطوبت، گردوغبار و مواد خورنده خواهد بود.
انتخاب درست نوع و مدل گیج دما بستگی به شرایط فشار، دمای هدف، دقت مورد انتظار و محیط عملیاتی دارد؛ به طوری که خرید گیج دما برای کاربردهای حساس باید کاملاً با مشورت متخصصان و بر اساس استانداردهای صنعتی انجام پذیرد. قیمت گیج دما نیز با توجه به برند، کیفیت ساخت و سطح دقت متفاوت بوده، اما همواره توصیه می شود از عرضه کنندگان معتبر خرید شود تا نتیجه ای فراتر از انتظار حاصل گردد.
قیمت گیج دما
قیمت گیج دما از عوامل مهم در انتخاب نهایی و تصمیم گیری فنی است. این قیمت علاوه بر نوع گیج (مکانیکی، گازی، الکترونیکی)، به برند، جنس بدنه، سطح دقت، میزان مقاومت در برابر خورندگی، امکانات جانبی (مانند ترموول، صفحه بزرگ یا امکانات دیجیتال)، خدمات پس از فروش و نوسان بازار وابسته است.
توصیه می شود علاوه بر مقایسه قیمت، کیفیت ساخت، میزان پشتیبانی، دوره تضمین و رضایت سایر مصرف کنندگان را هم بررسی کنید تا بهترین بازدهی را در ازای هزینه پرداختی به دست آورید. انتخاب بر پایه قیمت پایین فقط در ابتدا مقرون به صرفه به نظر می رسد اما در صورت نبود کیفیت، هزینه های تعویض و توقف خط تولید می تواند ده ها برابر بیشتر باشد. آگاهی از قیمت گیج دما در برندهای معتبر و به روز نگه داشتن اطلاعات، خیال شما را از سرمایه گذاری ایمن و بازدهی حداکثری آسوده می کند.
نحوه عملکرد گیج دما

گیج دما در مدل های مختلف بر اساس اصول متفاوت فیزیکی یا الکترونیکی ساخته می شود و هرکدام خصوصیات عملکردی خاص خود را دارند. شناخت نحوه عملکرد گیج دما، یعنی آشنایی با سازوکار سه فناوری پرکاربرد بیمتال، سیستم های پرشده با گاز یا مایع و نمونه های الکترونیکی که هر کدام بر پایه اصول دانش فیزیک، مهندسی مدرن و طراحی مطمئن شکل گرفته اند. در ادامه، انواع عملکرد گیج دما را بررسی کرده و با ذکر ویژگی های هر کدام، شما را در مسیر خرید گیج دما، همراهی خواهیم کرد.
گیج دما دنباله دار
در صنایع گوناگون، به ویژه حوزههایی مانند نفت، گاز، پتروشیمی، تاسیسات حرارتی و نیروگاهها، اندازهگیری دقیق دما یکی از پارامترهای مهم برای کنترل فرآیندها محسوب میشود. در چنین محیطهایی که ممکن است دسترسی مستقیم به محل اندازه گیری امکان پذیر نباشد، استفاده از گیج دما دنبالهدار یا همان "ترمومتر کاپیلاری" یک راه حل بسیار کاربردی است.
ویژگیهای مهم گیج دما دنبالهدار:
- قابلیت اندازه گیری دما از راه دور
- امکان نصب گیج در محل امن یا قابل دید
- مناسب برای محیطهای با حرارت بالا یا خطرناک
- مقاومت بالا در برابر ارتعاش، رطوبت و گرد و غبار
گیج دما بی متال
گیج دما بی متال یکی از رایج ترین ابزارهای سنجش دما در محیط های صنعتی محسوب می شود. این نوع گیج بر مبنای واکنش دو فلز با ضرایب انبساط حرارتی گوناگون ساخته می شود. در واقع، قطعه بیمتالی که هسته اصلی این گیج را تشکیل می دهد، دارای دو لایه فلز متفاوت است که به یکدیگر متصل شده اند. وقتی دما تغییر می کند، هر کدام از این فلزها به دلیل تفاوت در میزان انبساط، به شکلی متفاوت واکنش نشان می دهند و همین تفاوت باعث خم شدن یا حرکت مکانیکی بیمتال و نمایش دقیق دما می گردد.
سادگی ساختار، هزینه مناسب و مقاومت بالا در طول زمان، این نوع گیج را به گزینه ای مناسب برای بیشتر کاربری های عمومی و صنعتی تبدیل کرده است. علاوه بر این، گیج دما بی متال نیاز به نگهداری خاصی ندارد و عملکرد آن در بازه های دمایی متداول بسیار قابل اطمینان است. برای آگاهی از قیمت گیج دما بی متال، با کارشناسان فروش ما تماس بگیرید.
گیج دما پرشده با گاز یا مایع
گیج های دما پرشده با گاز یا مایع، فناوری پیشرفته تری نسبت به مدل های سنتی هستند و محدودیت های عددی یا فنی سنجش دمای دیگر گیج ها را تا حد زیادی کاهش داده اند. عملکرد این دستگاه ها بر اساس اصل انبساط سیال درون سیستم صورت می گیرد؛ به عبارتی، با افزایش دما، حجم گاز یا مایعی که داخل لوله یا سیستم مانومتر وجود دارد، افزایش یافته و این تغییر به مکانیزم اندازه گیری منتقل می شود.
گیج های گازی به دلیل عکس العمل سریع تر و دقت بالاتر، برای مصارف حساس بهداشتی مانند تجهیزات آزمایشگاهی و صنایع غذایی بسیار مناسب هستند. گیج های مایع دار نیز معمولاً در کاربردهایی همچون فرآوری مواد غذایی، داروسازی و صنعت بیوتکنولوژی استفاده می شوند. انتخاب سیال مناسب در این گیج ها (گاز بی اثر یا مایع ایمن) باعث سازگاری عالی با محیط و دوام زیاد سیستم اندازه گیری می شود.
گیج دما الکترونیکی

این نوع دماسنج ها اغلب با استفاده از سنسورهای حسگر دقیق مانند ترموکوپل ها یا مقاومت های حرارتی (RTD) عمل می کنند. ترموکوپل ها با ایجاد ولتاژ متناسب با اختلاف دما و RTD ها با تغییر مقاومت متناسب با افزایش یا کاهش حرارت، دما را به طور دقیق و لحظه ای می سنجند.
سرعت پاسخ عالی و امکان اتصال به سیستم های کنترل اتوماتیک یا اتوماسیون صنعتی از مزایای مهم این ابزارها محسوب می شود. اگرچه ترمومترهای الکترونیکی، در صنایعی چون ذوب فلزات، تولید نیرو و پتروشیمی کاربرد دارند، اما برای اطمینان از ماندگاری و دقت، نیازمند مراقبت در برابر خوردگی، رطوبت و شرایط محیطی خاص هستند.
خرید گیج دما
برای خرید گیج دما، ابتدا باید محدوده اندازه گیری دستگاه با حداقل و حداکثر دمای سیستم هماهنگ باشد؛ استفاده از گیجی با بازه محدود در واحدی با دمای متغیر باعث خطای مداوم و کاهش عمر ابزار می شود. سپس جنس بدنه اهمیت دارد، زیرا در محیط های خورنده یا مرطوب، مدل های فولاد زنگ نزن دوام بیشتری دارند.
بخش تعیین کننده بعدی، نوع سنسور حرارتی است؛ در شرایط معمول، بی متال برای اندازه گیری های عمومی مناسب است، در حالی که ترموکوپل یا RTD در خطوط حساس تر دقت بالاتری دارند. نحوه اتصال گیج نیز باید با موقعیت نصب سازگار باشد؛ زیرا رزوه، فلنج یا کپیلاری هرکدام برای شرایط متفاوت طراحی شده اند.
همچنین، باید قابلیت کالیبراسیون و محدوده تحمل فشار کاری گیج را بررسی کنید. امکان خرید گیج دما از طریق سایت «نوین صنعت شاپ» وجود دارد. پس از انتخاب مدل مورد نظر، کافی است محصول را به سبد خرید خود اضافه کنید تا در اسرع وقت برای شما ارسال شود.
مهم ترین نکات خرید گیج دما
برای خرید گیج دما، صرفاً توجه به ظواهر یا پایین ترین هزینه گیج دما کافی نیست. یک گیج مناسب تصمیم مهمی برای دوام صحیح سیستم محسوب می شود، چرا که هر نقص کوچک یا انتخاب اشتباه می تواند به توقف کامل خط تولید یا آسیب های غیرقابل جبران منجر شود. از این رو شناخت دقیق فاکتورهای تخصصی، راهی مطمئن برای دستیابی به بهترین نتیجه است. بخش های زیر مهم ترین نکات تصمیم گیری اصولی در خرید این تجهیزات را روشن می کنند تا در هر شرایط عملیاتی، مطمئن ترین انتخاب را تجربه کنید.
محدوده دمای قابل اندازه گیری
هر سیستم عملیاتی، بسته به نوع سیال، فشار محیط و شرایط عملکردی، به رنج خاصی از گیج دما نیاز دارد. اگر گیج انتخابی فقط کمی کمتر یا بیشتر از محدوده واقعی کار شما پاسخگو باشد، احتمال بالا رفتن خطای خوانش یا آسیب برگشت ناپذیر به دستگاه وجود خواهد داشت. برای مثال در صنایع پتروشیمی که ارتعاشات و نوسانات شدید دمایی اتفاق می افتد، باید گیجی با دامنه دمایی وسیع و تحمل اضافه بار انتخاب شود. در مصارف غذایی یا دارویی نیز، بازه دمایی محدود اما دقت بالا الزام دارد. متخصصان همیشه توصیه می کنند حداقل ده درصد بالاتر و پایین تر از دمای مورد نیاز خود را برای گیج انتخاب کنید تا حتی در حالت شوک حرارتی یا شرایط خاص، آسوده خاطر باشید.
نوع گیج دما
تنوع مدل های گیج دما، انتخاب را هم جذاب تر و هم پیچیده تر کرده است. گزینه هایی مانند بی متال، گازی، مایع و الکترونیکی هر کدام نقاط قوت و محدودیت های خود را دارند. بی متال ها برای محیط های مکانیکی یا فضاهایی با شوک حرارتی مناسب تر هستند، گازی ها برای نصب در سیستم هایی با نوسان دمای مداوم یا نصب ریموت عالی عمل می کنند و الکترونیکی ها، قابلیت ارتباط با سیستم های کنترلی پیشرفته را دارند. قبل از خرید گیج دما باید نوع کاربرد، محدودیت های محیطی، سطح اتوماسیون، نیاز به کالیبراسیون و سهولت خوانش مقادیر را بررسی کنید.
جنس بدنه و لوله بوردون
با انتخاب اشتباه بدنه و اجزای داخلی گیج دما، در کوتاه ترین زمان ممکن، شاهد زنگ زدگی، ترک یا نشتی خواهید بود. معمولاً آلیاژهای استیل ضدزنگ یا فولاد آلیاژی ترجیح داده می شود، زیرا در برابر خورندگی شیمیایی، فشار بالا و تغییرات دمایی شدید مقاوم هستند. در محیط هایی با مواد اسیدی یا بازی، روکش های ویژه یا مواد پلیمری باکیفیت استفاده می شود تا دوام دستگاه افزایش پیدا کند.
لوله بوردون که بخش حساس و عامل انتقال تغییرات دما است، عموماً از مس یا آلیاژهای سفارشی تولید می شود که ظرفیت خمشی بالا و مقاومت فشاری عالی دارند. انتخاب هوشمندانه جنس بدنه و لوله، اگرچه ممکن است بر قیمت گیج دما تاثیر بگذارد، اما کاهش نیاز به تعمیرات، جلوگیری از توقف خط تولید و افزایش عمر قطعه، ارزش این خرید را اثبات می کند.
قطر صفحه نمایش
میزان خوانایی و دقت مشاهده مقادیر واقعی دما، با قطر صفحه نمایش گیج دما در ارتباط است. در محیط های صنعتی بزرگ با نصب گیج در ارتفاع یا فواصل دور، مدل هایی با صفحه ۶ یا ۱۰ سانتی متر برتری غیرقابل انکاری دارند. برعکس، برای نصب در تابلوهای کنترل یا دستگاه های کوچک آزمایشگاهی، انتخاب قطر پایین تر موجب صرفه جویی در فضا و هزینه خواهد شد. صفحه های بزرگ تر دارای امکاناتی مانند نمایش مقادیر دقیق تر، اضافه شدن جزئیاتی مانند رنگ بندی ناحیه خطر و خوانش راحت تر در نور کم یا شرایط گرد و غبار هستند.
نوع اتصال
انتخاب نوع رزوه، سایز اتصال (مثلاً ۱/۲ اینچ یا ۱/۴ اینچ)، نوع نصب (عمودی، افقی، شعاعی) و محل دقیق ورود سنسور به سیستم باید کارشناسی و مطابق با شرایط خط تولید انجام شود تا علاوه بر اطمینان در کارکرد، از آسیب احتمالی به قطعه و سیستم پیشگیری گردد.
برخی گیج ها با اتصال فلنج دار یا ترموول اختصاصی عرضه می شوند که برای شرایط پرفشار یا سیالات سمی یا خورنده کاربری تخصصی دارند. بررسی تطابق استاندارد رزوه و جنس اتصال با سایر تجهیزات یکپارچه، نکته ای بسیار مهم است که هنگام خرید گیج دما باید به آن توجه ویژه شود.
استفاده از ترموول

ترموول محفظه ای فلزی یا پلیمری است که دور سنسور قرار می گیرد تا از تماس مستقیم با سیال، ضربه های مکانیکی یا خوردگی های شیمیایی جلوگیری کند. در صنایع نفت، گاز، نیروگاه ها یا هر محیط فرایندی پرخطر، استفاده از ترموول الزامی است. انتخاب جنس مناسب (مانند استیل، تیتانیوم یا آلیاژهای مقاوم به خوردگی) و طراحی بهینه برای شرایط فشار بالا، تاثیر بسزایی در امنیت، دقت و دوام گیج دارد.
هنگام خرید گیج دما مجهز به ترموول، باید به نوع سیال، فشار عملیاتی و سرعت جریان داخل خط توجه شود. گرچه اضافه کردن ترموول به تجهیزات هزینه ای به ظاهر افزاینده دارد، اما صرفه جویی در هزینه های نگهداری، جلوگیری از توقف ناگهانی فرایند و افزایش امنیت انسانی، این انتخاب را منطقی و اقتصادی می کند.
اجزای اصلی گیج دما
برای فهمیدن اینکه یک گیج دما چطور کار می کند، باید با قطعات داخلی آن آشنا شویم. این وسیله از چند بخش اصلی تشکیل شده است که با همدیگری هم افزایی دارند تا دقت اندازه گیری را در شرایط چالش برانگیز مانند دماهای اکستریم (از -۲۰۰ تا +۱۸۰۰ درجه سانتی گراد) حفظ کنند.
هر قطعه وظیفه خاصی دارد و نبود یا خرابی هرکدام، کل فرآیند اندازه گیری را مختل می کند. این اجزا با یک هماهنگی دقیق، تغییرات حرارت را به یک عدد یا حرکت قابل مشاهده تبدیل می کنند. پیش بینی می شود در آینده با افزودن مواردی مانند کوانتوم سنسورینگ، کاربرد گیج دما بسیار بیشتر شود. در ادامه این مطلب، به بررسی اجزای اصلی این گیج ها و روش کار هرکدام می پردازیم.
- سنسور حرارتی
سنسور حرارتی، بخشی از گیج دما است که با محیط یا جسم داغ تماس پیدا می کند. این قطعه، اولین جایی است که تغییر دما را حس کرده و آن را به یک سیگنال اولیه تبدیل می کند.
- لوله بوردون یا المان اندازه گیری
این قطعه که اغلب در گیج های مکانیکی پیدا می شود، یک لوله فلزی خمیده و حساس است. وقتی سیگنال حرارتی از سنسور می آید، این لوله کمی باز یا بسته می شود. این حرکت فیزیکی کوچک، پایه و اساس اندازه گیری دما در این نوع گیج ها است و دقت آن اهمیت زیادی دارد.
- مکانیزم انتقال
مکانیزم انتقال، مجموعه ای از اهرم ها و چرخ دنده های بسیار ریز است. این بخش، حرکت جزئی لوله بوردون را چندین برابر تقویت می کند تا برای حرکت دادن عقربه کافی باشد. این سیستم دقیق، حرکت نامحسوس المان اندازه گیری را به یک چرخش بزرگ و قابل مشاهده روی صفحه نمایش تبدیل می کند.
- صفحه نمایش
اعداد و درجه بندی ها روی صفحه نمایش گیج دما حک شده اند. اپراتور با یک نگاه به این صفحه، مقدار دما را بر اساس واحد مشخصی مثل سانتی گراد یا فارنهایت می خواند. طراحی خوانا و واضح این صفحه، در استفاده سریع و بدون خطای گیج نقش دارد.
- عقربه
عقربه یا همان نشانگر که به مکانیزم انتقال متصل است، روی صفحه نمایش حرکت می کند و روی عدد مربوط به دمای لحظه ای می ایستد. در واقع، عقربه نتیجه تمام فرآیندهای داخلی گیج را به ما اطلاع می دهد.
روش های اندازه گیری گیج دما
برای اندازه گیری دما با گیج ها، روش های مختلفی وجود دارد که هر کدام بر پایه یک اصل فیزیکی متفاوت کار می کنند. این روش ها طی سال های اخیر با تمرکز بر سازگاری با فناوری های نوین، به سطح بالاتری از کارایی رسیده اند و می توانند دما را در شرایط متنوع بدون اختلال در فرآیندها اندازه گیری کنند. هیچ روشی به تنهایی بهترین نیست و انتخاب آن به کاربرد، دقت مورد نیاز و شرایط محیطی بستگی دارد.
برخی روش ها از انبساط فلزات یا مایعات استفاده می کنند، در حالی که برخی دیگر بر پایه تغییرات خواص الکتریکی مواد یا حتی تابش امواج کار می کنند. این تنوع باعث شده تا برای هر نیازی، یک گیج دما با تکنولوژی مناسب وجود داشته باشد. در این بخش، انواع روش های اندازه گیری گیج دما را به صورت مفصل بررسی می کنیم.
روش مکانیکی
گیج های مکانیکی، قدیمی ترین و ساده ترین نوع گیج دما هستند که بر اساس یک اصل فیزیکی ساده کار می کنند: انبساط مواد در اثر گرما. درون این گیج ها، یک نوار دو فلزی (بی متال) یا یک سیستم پر شده از مایع یا گاز وجود دارد. وقتی دما بالا می رود، این ماده منبسط شده و باعث حرکت یک مکانیزم مکانیکی می شود. این حرکت به عقربه ای منتقل شده و آن را روی صفحه مدرج حرکت می دهد.
بزرگترین مزیت این گیج ها، عدم نیازشان به برق است. آنها خودکفا هستند و به همین دلیل در محیط هایی که دسترسی به برق وجود ندارد یا استفاده از آن خطرناک است، بسیار پرکاربردند. با وجود سادگی، این گیج ها برای بسیاری از کاربردهای عمومی صنعتی که به دقت بالایی نیاز ندارند، یک گزینه اقتصادی به شمار می روند.
روش الکتریکی
در روش الکتریکی، اندازه گیری دما با استفاده از تغییر خواص الکتریکی سنسورها انجام می شود. دو نوع سنسور بسیار رایج در این روش، ترموکوپل ها و RTD ها هستند. ترموکوپل از اتصال دو فلز غیر همجنس ساخته شده و با تغییر دما، یک ولتاژ بسیار ضعیف تولید می کند. سنسور RTD نیز یک مقاومت الکتریکی است که مقدار آن با تغییر دما به شکل بسیار دقیقی تغییر می کند.
این تغییرات ولتاژ یا مقاومت توسط مدار الکترونیکی گیج دما اندازه گیری و به مقدار دما تبدیل می شود. گیج های الکتریکی، در فرآیندهای حساس صنعتی مثل صنایع شیمیایی و داروسازی کاربرد دارند. همچنین، این روش کمک می کند تا اطلاعات دما به اتاق های کنترل مرکزی منتقل شود و از راه دور بتوان سیستم را پایش کرد.
روش دیجیتال
گیج های دیجیتال نسل جدید ابزارهای اندازه گیری دما هستند که از تکنولوژی الکترونیکی و میکروپروسسورها بهره می برند. این گیج ها دما را با سنسورهای الکتریکی (مانند RTD یا ترمیستور) اندازه گیری کرده و سپس عدد دقیق آن را روی یک نمایشگر LCD یا LED نشان می دهند. مزیت اصلی آنها، نمایش دما با دقت بالا و به صورت عددی است که خطای خواندن را به صفر می رساند.
علاوه بر این، بسیاری از گیج های دیجیتال قابلیت های بیشتری هم دارند؛ برای مثال می توانند حداکثر و حداقل دما را ثبت کنند، واحد اندازه گیری را تغییر دهند یا در صورت عبور دما از یک حد مشخص، هشدار صوتی یا نوری بدهند.
روش مادون قرمز
روش مادون قرمز (Infrared) یک تکنولوژی غیر تماسی برای اندازه گیری دما است. هر جسمی که دمایی بالاتر از صفر مطلق داشته باشد، از خود انرژی مادون قرمز تابش می کند. گیج های مادون قرمز یک لنز دارند که این انرژی را جمع آوری و روی یک سنسور متمرکز می کند. سنسور، این انرژی را به یک سیگنال الکتریکی تبدیل کرده و مدار داخلی دستگاه، آن را به مقدار دما بر می گرداند.
بزرگترین مزیت این روش، اندازه گیری دما از راه دور و بدون هیچ گونه تماس فیزیکی است. این ویژگی برای سنجش دمای اجسام بسیار داغ، متحرک، خطرناک یا دور از دسترس، فوق العاده کاربردی است. به همین دلیل، در صنایعی مانند فولاد، شیشه و نگهداری تجهیزات الکتریکی، استفاده از گیج دما مادون قرمز بسیار رایج است.
انواع رایج گیج دما در صنعت

در صنعت امروز، اهمیت سنجش دما به حدی بالاست که هیچ خط تولید یا سیستم فرایندی، بدون حضور انواع گیج دما قادر به حفظ ایمنی، دقت و بهره وری نخواهد بود. هر شاخه صنعتی ترکیبی از گیج ها را انتخاب می کند تا نیازهای دقیق، مقرون به صرفه و استاندارد خود را پوشش دهد.
شناخت رایج ترین مدل های موجود، دید مهندسی و فنی لازم برای خرید گیج دما با بهترین بازده را تکمیل خواهد کرد. در ادامه، هر یک از انواع پرکاربرد گیج دما و ویژگی های تخصصی آن مورد بررسی قرار می گیرد تا انتخاب هوشمندانه و مبتنی بر دانش روز برای هر مهندس و کارشناس ساده تر شود.
گیج دما بی متال
ساختار ساده اما ابتکاری گیج دما بی متال، دلیل انتخاب آن در بسیاری از شاخه های صنعت است. این مدل از کنش دو فلز با ضرایب انبساط حرارتی متفاوت شکل گرفته و تحت تأثیر تغییرات دما، فنر داخلی منبسط یا منقبض می شود. این حرکت مکانیکی، عقربه را روی صفحه مدرج جابه جا کرده و نتیجه ای مناسب ارائه می کند. مزیت بزرگ آن، عدم نیاز به برق، دوام در برابر شرایط محیطی سخت، مقاومت بالا در شوک های حرارتی و سهولت نگهداری در خطوط تولید پر رفت و آمد است.
گیج دما گازی
در این مدل با تغییر دمای محیط، فشار گاز داخل لوله یا محفظه داخلی متحول شده و با کمترین تاخیر، منجر به حرکت عقربه سنجش می گردد. این خاصیت واکنش سریع و نمایش پایدار داده، گیج گازی را برای محیط های تحت شوک حرارتی، خطوطی با فاصله زیاد بین سنسور و نمایشگر یا نقاطی با دسترسی دشوار مناسب می کند.
جنس سیلندر داخلی گیج دما گازی اغلب از فولاد ضدزنگ است و مقاومت در برابر لرزش و قابلیت نصب ریموت (جدا از محل سنجش) از دیگر نقاط قوت این مدل محسوب می شود. هرچند قیمت گیج دما گازی به نسبت بالاتر است، اما امنیت، دقت و طول عمر بیشتر به روشنی این اختلاف قیمت را توجیه خواهد کرد.
گیج دما مایع
این مدل به لطف سیستم ضد شوک و پرشدگی کامل، در برابر لرزش های مداوم و فشارهای ناگهانی محیطی مقاوم بوده و در خطوط انتقال مواد، نیروگاه ها و محیط های پرچالش انتخابی مناسب است. سیال استفاده شده در این گیج دما، عموماً از روغن های معدنی یا سیلیکونی با ضریب انبساط یکنواخت می باشد تا حتی در نوسانات شدید دمایی، دقت سنجش و سلامت دستگاه حفظ شود.
گیج دما دیجیتال
دستگاهی الکترونیکی بر پایه سنسورهای حرارتی RTD، ترمیستور یا ترموکوپل که توان تبدیل داده های حرارتی به سیگنال دیجیتال و نمایش عددی را دارد. این مدل، با دقت مثال زدنی، پاسخ سریع، امکان ثبت داده و آلارم دهی خودکار، قدرت مانور فنی اپراتور را به حداکثر می رساند.
مقاومت در برابر نویز الکترومغناطیسی، قابلیت نصب در فضاهای صنعتی پیشرفته و امکانات جانبی مانند ثبت داده در حافظه یا ارسال اطلاعات به مراکز کنترل، ویژگی های تمایز دهنده این گروه هستند. خرید گیج دما دیجیتال، تضمین کننده آینده خطوط تولید به سمت اتوماسیون و نگهداری ساده تر است.
گیج دما ترموکوپل دار
این مدل از ادغام سنسور ترموکوپل به عنوان هسته اصلی سنجش دما با نمایشگر آنالوگ یا دیجیتال ساخته شده است. ترموکوپل با ایجاد اختلاف ولتاژ الکتریکی میان دو فلز ناهمجنس در نقطه اتصال و تحت تاثیر تغییر دما، سیگنالی قابل پردازش ایجاد می کند که مستقیماً برای نمایش دقیق دما به کار می رود. پایداری، دقت بالا، امکان کار در دماهای بسیار بالا (تا ۱۲۰۰ درجه سانتی گراد یا بیشتر) و سازگاری با محیط های آلوده یا پرفشار از نقاط قوت گیج دما ترموکوپل دار است.
گیج دما RTD دار
مدل گیج دما RTD دار، شاخص ترین ابزار دقیق دما در صنایع حساس به دقت و پایداری بلندمدت است. سنسور RTD با تغییر مقاومت الکتریکی در پاسخ به تغییرات دما، سیگنالی بسیار دقیق ایجاد می کند که پس از تقویت و پردازش، بر روی صفحه نمایشگر نمایش داده می شود. این گیج ها برای محیط هایی که نوسانات اندک، ثبت لحظه ای بالا و صحت داده در بازه زمانی طولانی لازم دارند، مانند صنایع داروسازی، نیمه هادی و آزمایشگاه های مرجع انتخابی بی رقیب محسوب می شوند.
۵ نکته مهم در استفاده از گیج دما
درست است که خرید گیج دما باکیفیت، شرط اول موفقیت است، اما رعایت برخی اصول بعد از نصب هم نتایج خارق العاده ای رقم می زنند. این پنج نکته مهم جزء رازهای موفقیت صاحبان مشاغل و متخصصان حوزه تاسیسات است و با رعایت آن ها عمر و دقت دستگاه افزایش می یابد.
- انتخاب دقیق نوع گیج متناسب با محیط و دمای مورد نظر
باید همیشه مدل دستگاه با شرایط محیطی، نوع سیال، دمای مورد انتظار و نیاز صنعت انتخاب شود تا بهترین عملکرد دریافت گردد.
- نصب صحیح بدون لرزش یا فشار اضافی
هرگز نصب گیج دما روی قسمتی که بر اثر ارتعاش، شوک یا فشار بیش از حد قرار دارد توصیه نمی شود؛ چون دقت دستگاه به شدت کاهش پیدا می کند.
- دوری از دماهای خارج از محدوده مجاز
فعالیت مدل های مختلف در دمای خارج از بازه استاندارد، به سرعت منجر به خرابی، کاهش عمر و عدم نمایش صحیح دما خواهد شد.
- کالیبراسیون منظم برای حفظ دقت
کالیبراسیون های دوره ای طبق استاندارد موجود باعث می شوند همواره روی خواندن های دقیق حساب باز کنید و خطایی در روند کار رخ ندهد.
- محافظت در برابر رطوبت، ضربه و گرد و غبار
همیشه توجه به تمیز بودن و محافظت بدنه و صفحه گیج دما از جمله رعایت هایی است که طول عمر محصول و سرمایه شما را تضمین می کند.
تفاوت گیج دما با دماسنج معمولی
تفاوت اصلی گیج دما و دماسنج معمولی، در هدف ساخت و محیط استفاده آنها خلاصه می شود. دماسنج های معمولی، مثل مدل های خانگی یا آزمایشگاهی، برای شرایط کنترل شده و مصارف عمومی طراحی شده اند؛ آنها ظریف هستند و مقاومت زیادی در برابر ضربه، لرزش یا فشار ندارند. اما گیج دما یک ابزار سرسخت صنعتی است. این وسیله ساخته شده تا در شرایط کارخانه ها، پالایشگاه ها و موتورخانه ها دوام بیاورد و به صورت دائمی روی تجهیزات نصب شود.
بدنه فلزی محکم، صفحه محافظ دار و مقاومت در برابر دما و فشار بالا، از ویژگی های بارز آن است. علاوه بر این، گیج های دما اغلب برای یکپارچه سازی با سیستم های کنترلی بزرگتر طراحی می شوند و می توانند سیگنال های الکتریکی ارسال کنند، قابلیتی که در دماسنج های ساده وجود ندارد.